Visie, doel & draagvlak voor Basiskwaliteit Natuur
Visie opstellen Basiskwaliteit Natuur
Bij het opstellen van een visie over Basiskwaliteit Natuur is het belangrijk om de verschillende belangen mee te nemen. Welk beeld hebben de andere gebiedspartners bij het gebied, wat gebeurt er al en hoe sluit dit aan bij Basiskwaliteit Natuur? Het kan zomaar zijn dat er al initiatieven lopen die raken aan Basiskwaliteit Natuur, bijvoorbeeld de aanleg van een kruidenrijke akkerrand door een boer, of het vergroenen van een schoolplein. Door initiatieven met elkaar te verbinden creëren we Basiskwaliteit Natuur in een gebied, dit draagt enerzijds bij aan het creëren van draagvlak, en anderzijds aan het gevoel van eigenaarschap. Als je samen een gebiedsproces doorloopt ontstaat een goed onderbouwd, breed gedragen inzicht in de eigen omgeving. Basiskwaliteit Natuur wordt niet vanuit één partij opgelegd, maar is het resultaat van een samenwerking tussen verschillende stakeholders waar iedereen plezier van heeft. Het is belangrijk om deze stakeholders en gebiedspartners een rol te laten spelen bij het realiseren van Basiskwaliteit Natuur. Participatie is een sleutelfactor bij het werken aan Basiskwaliteit Natuur.
Basiskwaliteit Natuur als verbinder voor verschillende opgaves
Door de afname van de biodiversiteit in Nederland wordt onze leefomgeving steeds minder leefbaar. Biodiversiteit draagt onder andere bij aan het vastleggen van CO2, waterretentie, luchtzuivering en het voorkomen van hittestress. Basiskwaliteit Natuur zorgt naast florerende natuur voor een gezonde bodem en schoon water. Basiskwaliteit Natuur dient als stapsteen om de negatieve trend van biodiversiteit te keren. Daarnaast biedt het inzicht aan grondbeheerders én gebruikers welke randvoorwaarden zij kunnen creëren om Basiskwaliteit Natuur te bereiken.
Draagvlak creëren
Samenwerking tussen verschillende partijen en grondeigenaren op gebiedsniveau is een belangrijke factor om Basiskwaliteit Natuur te realiseren. Basiskwaliteit Natuur wordt niet vanuit één partij opgelegd, maar is juist een samenwerking tussen verschillende stakeholders en iedereen kan meedoen. De gemeente is een logische partij om het proces te trekken, maar het is ook mogelijk dat een andere partij opstaat. Het belangrijk om deze stakeholders en gebiedspartners een rol te laten spelen bij het realiseren van Basiskwaliteit Natuur. Door het samen het gebiedsproces door te gaan, ontstaat een goed onderbouwd, breed gedragen inzicht in de eigen omgeving.
In de toekomst worden verschillende pilots zowel in het stedelijk als landelijk gebied uitgerold. In deze gebieden zal geëxperimenteerd worden met een integrale aanpak. Basiskwaliteit Natuur vormt daarbij het beginpunt.
Alvast een handige tool voor gemeenten voor het betrekken van gebiedspartners en omwonenden in het gebied is de participatieladder: Participatie in de Omgevingswet Informatiepunt Leefomgeving
Daarnaast is er een training beschikbaar vanuit het Deltaplan over Gebiedsgericht Samenwerken.
Ecosysteemdiensten
Basiskwaliteit Natuur levert een gezonde leefomgeving voor zowel mensen dieren en planten. Wanneer de Basiskwaliteit Natuur van een gebied op orde is kan dit weer natuurlijk functioneren en komen ecosysteemdiensten op gang. De voordelen van een gezonde omgeving in de vorm van ecosysteemdiensten zijn niet altijd meteen zichtbaar maar van grote waarde, ook voor het creëren van draagvlak. Denk hierbij aan waterberging en -buffering, drinkwatervoorziening, recreatie, koolstofvastlegging en waterveiligheid. Daarnaast kan het lokale diensten leveren aan bewoners en gebruikers van een gebied. Denk aan gewasbestuiving, natuurlijke plaagbestrijding, tegengaan van hittestress, maar ook cultuurhistorische aspecten van het landschap. Voor het opstellen van een visie en het creëren van draagvlak is het belangrijk deze ecosysteemdiensten in kaart te brengen.
Algemene soorten zijn aansprekend
In een natuurlijk functionerend ecosysteem waar de basiskwaliteit op orde is blijven algemene soorten algemeen. Algemene soorten van het landschap kunnen helpen in het creëren van draagvlak. Deze soorten zijn voor veel mensen nog herkenbaar en aansprekend, denk aan de egel en de boerenzwaluw. Dit geeft een haakje voor communicatie richting bijvoorbeeld inwoners en agrariërs. Een aantal gemeenten (o.a. de provincie Overijssel) maakt al gebruik van zogenaamde gidssoorten of ambassadeursoorten.
Dit is een selectie van basissoorten die nog herkend worden door een breder publiek en daarom vaak meer draagvlak genereren dan een zeldzaam, minder bekende soort. Deze soorten generen draagvlak voor de maatregelen in het gebied. Hierbij is het advies een bredere selectie aan ambassadeur of gidssoorten te kiezen zodat zij de verschillende condities van het landschap vertegenwoordigen. In het Kennisdocument Basiskwaliteit Natuur staan voor de landschapstypen Veenweide- en Hoevelandschap een selectie soorten genoemd die kunnen dienen als ambassadeur of gidssoorten (blz. 36 en blz. 47).
Vergeten Natuur
De kennis van de rijkdom van de natuur verdwijnt uit ons collectieve bewustzijn. Dit verschijnsel noemen we natuuramnesie oftewel ‘het vergeten van natuur’. Elke nieuwe generatie weet niet meer hoe anders, en vaak rijker, de natuur was ten tijde van de jeugd van hun ouders of grootouders. Iedereen kent de dodo, maar wie weet er van de in Nederland uitgestorven oeros, kroeskoppelikaan, ortolaan en vele andere (bijna) verdwenen soorten? Waar Basiskwaliteit Natuur gerealiseerd wordt, stopt dit verlies. Overheden, vrijwilligers en natuurorganisaties slaan de handen ineen om dit voor elkaar te krijgen.