Startpagina Basiskwaliteit Natuur

Deze Toolbox bundelt de actuele tools voor Basiskwaliteit Natuur. Een deel van deze onderdelen is nog in ontwikkeling en zullen in de loop van de tijd worden toegevoegd. In deze Toolbox wordt verder ingegaan op het concept Basiskwaliteit Natuur, een stappenplan met een gemeenschappelijke visie tot maatregelen, en monitoring. Relevante voorbeelden uit de praktijk, reeds beschikbare tools, aansluitend beleid en rapporten & documenten over Basiskwaliteit Natuur worden uitgelicht in deze Toolbox.

Waarom Basiskwaliteit Natuur

Inhoudsopgave

De gezondheid van onze leefomgeving gaat achteruit, en algemene planten- en diersoorten verdwijnen uit het Nederlandse landschap. Dit heeft geresulteerd in een afname van de biodiversiteit (zie figuur). Hierdoor zijn natuurlijke processen, waaronder ecosysteemdiensten, onder druk komen te staan. Denk aan waterzuivering, natuurlijke plaagbestrijding en bestuiving. 

De negatieve trend in biodiversiteit. De afname van biodiversiteit kan worden gestopt met een geïntegreerd pakket van maatregelen gericht op enerzijds natuurbescherming en anderzijds transformatie van het voedselsysteem.

We moeten nú maatregelen nemen om het verlies van biodiversiteit en natuurkwaliteit te stoppen. Het huidige beleid richt zich voornamelijk op het herstel van natuur in natuurgebieden. Maar, door versnippering, vermesting en verdroging is ook de kwaliteit buiten natuurgebieden achteruitgegaan. Voor een gezonde leefomgeving en een veerkrachtige natuur is het daarom cruciaal dat de Basiskwaliteit Natuur in het landelijk en stedelijk gebied op orde wordt gebracht. Realisatie van Basiskwaliteit Natuur is daarnaast een voorwaarde om de doelen voor natuurbehoud en -herstel in natuurgebieden te halen. 

 

Waarvoor dient Basiskwaliteit Natuur

Basiskwaliteit Natuur richt zich op systeemherstel op landschapsschaal. Het is geen vervanging van, maar juist een aanvulling op de inspanningen die nodig zijn om de huidige natuurdoelen van onder andere de Vogel- en Habitatrichtlijn (pdf: 3.3 MB), te behalen. Basiskwaliteit beoogt een integrale benadering van landschapskwaliteit, en vormt een schakel om de natuur van Nederland weer op peil te krijgen. Het bestrijden van natuurarmoede, en dus het bereiken van basiskwaliteit, is overal in Nederland een belangrijk (beleids)doel. Het geeft een beeld aan grondbeheerders in het landelijk en stedelijk gebied welke condities (milieu, inrichting en beheer) nodig zijn om natuurlijke processen en ecosysteemdiensten op gang te krijgen.

Grondbeheerders kunnen maatregelen nemen om deze condities te creëren. Bijvoorbeeld door te werken aan een minimale kwaliteit van het water (volgens de Kaderrichtlijn Water), 10% groenblauwe dooradering (volgens het Aanvalsplan Landschap (pdf: 2.9 MB)), ecologisch beheer, etc. Per landschapstype zal het accent anders liggen en ook binnen een landschapstype bepaalt de lokale situatie wat verbeterpunten zijn en welke condities prioriteit hebben. De algemene richtlijnen voor basiskwaliteit-condities zullen grotendeels overlappen voor verschillende landschapstypen.  

Ontwikkelingen Basiskwaliteit Natuur

Het thema Basiskwaliteit Natuur is in samenwerking met het ministerie van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit en Vogelbescherming Nederland aan de Toolbox toegevoegd. Omdat Basiskwaliteit Natuur in ontwikkeling is én zal blijven, zal de Toolbox continu worden uitgebreid en geactualiseerd.

Illustratie van Basiskwaliteit Natuur tussen rijke natuur en natuurarmoede.

 

Waar werken we naar toe

Stedelijk gebied in 2030 
De natuur in de stad leeft, omdat er bij alle ingrepen nagedacht wordt over de basiscondities voor de stadsnatuur. Er wordt gestuurd op gezond water en een gezonde bodem, het versterken van de regionale natuur en haar karakteristieke soorten. Mobiliteit gaat niet alleen over auto’s, maar ook over hoe soorten door de stad moeten kunnen bewegen. Bewoners omarmen de natuur en zijn ook zelf bezig met natuur en klimaat in hun tuin. Bedrijven staan op een groen bedrijventerrein en sportvelden zijn omringd door natuur. Stedelijke elementen worden van elkaar gescheiden door robuuste natuurverbindingen. 

Landelijk gebied in 2030
Nederland wordt steeds aantrekkelijker. Terwijl vroeger individuele agrariërs actief waren voor natuur en biodiversiteit, hebben veel landelijke gebieden de handschoen opgepakt om de natuur uit de armoede te halen. De waterkwaliteit is sterk verbeterd, waardoor het waterleven is teruggekomen. De oevers worden ecologisch beheerd en leveren bloemen voor bestuivers en voedsel voor insecten, vogels en andere dieren. Agrariërs hebben een duurzaam verdienmodel en dragen tevens bij aan een natuurlijk landschap. Vlinders en libellen fladderen om je heen en je hoort overal kieviten, veldleeuweriken, groene kikkers en zoemende insecten.